Thursday 18 February 2010

Η γλώσσα που κόκκαλα τσακίζει

Ώρες-ώρες δεν συγκρατώ την γλώσσα μου. Το κακό είναι ότι δεν μετανιώνω αμέσως για την έλλειψη εγκράτειας. Ο λόγος είναι κυρίως το ότι δεν είναι συχνές οι φορές που δεν συγκρατώ τα σχόλια μου. Όταν αυτά βγουν στην φόρα είναι γιατί νιώθω πως αν μείνει το στόμα μου κλειστό θα ματώσω τα χείλη από τον θυμό. Και σπάνια θυμώνω τόσο πολύ ώστε να βγάλω δημόσια την καυστική μου γλώσσα περίπατο. Αυτό παθαίνουν οι άνθρωποι που δεν εκτονώνονται με δόσεις. Μπάμ! Άπαξ και νιώσω και ότι το δίκαιο να με πνίγει. Μπαμ μπαμ. Άπαξ και νιώσω και αδικία να πνίγει άλλους. Παραπάμπαμ μπαμ.

Σήμερα ήταν μια από ΄κείνες τις μέρες. Και όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες μέρες που είναι όμοιες με δαύτην η αρχική μου αντίδραση είναι ένα ανεξήγητο αίσθημα ικανοποίησης το οποίο σιγά σιγά σβήνει για να πάρει θέση η λογική. "Μπορούσες να συμπεριφερθείς καλύτερα, ακόμα κι αν διαφωνούσες", μου λέει η λογική. 

Όχι μόνο από σεβασμό στο άλλο άτομο αλλά και από άποψης κύρους του δικού σου επιχειρήματος. Άλλο να πυροβολείς και άλλο να καταθέτεις. Ακόμα και αν μέσα σου βράζεις. Μεγάλη μαγκιά τα πικρόχολα σχόλια να τα εκλογικεύεις χωρίς να χάνεις το μήνυμα που θέλεις να δώσεις. 

Και είναι και η κουλτούρα της ευγένειας έστω της δήθεν εδώ πέρα. Έρχεται ο άλλος και σου λέει, ξέρεις είναι ΤΕΛΕΙΑ η δουλειά σου αλλά... Αυτό το αλλά είναι που οδηγεί στο δεύτερο μέρος στο οποίο θα μπαίναμε κατευθείαν αν είμασταν αλλού. Κριτική με στυλ. Κριτική με προθέρμανση για ν΄αντέξεις. Κριτική για να την δεχτείς για να καταλάβεις ότι έχει καλές προθέσεις. Ηθική κριτική, επικοδομητική κριτική. Πόσο εκτίμησα αυτό το πράγμα εδώ πέρα. Πόσο μετάνιωσα που δεν μπορούσα να ελέγξω τη γλώσσα μου κι ας άρχισα με πολύ πολύ καλές προθέσεις. Στο δεύτερο μέρος απλά κυριάρχησαν τα ζωώδη..

Κι απο ' κει και πέρα μαγκιά είναι να πεις συγγνώμη. Αλλά η συγγνώμη είναι άλλη υπόθεση. Συγγνώμη θα πω σε άτομα από τα οποία θέλω συγχώρεση. Εγωιστικό; Μάλλον. Η συγγνώμη πάντως είναι κεφάλαιο από μόνη της.  

Saturday 6 February 2010

Εβδομάδα ταυτότητας

Πάντως το θέμα με τις ταυτότητες έρχεται και φεύγει πολύ συχνά. 

Αυτή την βδομάδα ας πούμε στην ομιλία ενός Ισραηλινού καθηγητή άκουσα για την σημασία του να αναπτυχθεί στο Ισραήλ, η Ισραηλινή ταυτότητα ως υπερκείμενη ταυτότητα που να συμπεριλαμβάνει τους Εβραίους και Άραβες κατοίκους του Ισραήλ. Έκαμε και άλλες ενδιαφέρουσες εισηγήσεις όπως το να δημιουργηθούν μικτά σχολεία και το να διαχωριστούν τα θρησκευτικά από τα κρατικά σύμβολα. Φαντάστου σημαία του Ισραήλ χωρίς το άστρο του Δαυίδ.

Και να σκεφτείς ότι κάτω από αυτή την Ισραηλινή ταυτότητα θα συνυπάρχουν ισότιμα (;) οι ορθόδοξοι και οι πιο κοσμικοί Εβραίοι, οι Άραβες μουσουλμάνοι και χριστιανοί, οι ashkenazi (γερμανο-εβραίοι), οι sephardic (ισπανο-πορτογαλλο-εβραίοι) και δεν ξέρω ποιοι άλλοι. Όλα αυτά, όλοι αυτοί, εντός του κράτους του Ισραήλ. Και αφήνουμε τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ αυτών των ομάδων σε ότι αφορά στο θέμα της Παλαιστίνης. Είναι αρκετή η Ισραηλινή ταυτότητα να τους ενώσει;

Μια μέρα πριν είχα ακούσει ξανά τον Hewstone να λέει πως όσο και να πελεκάς την υπερκείμενη ταυτότητα, οι επιμέρους ταυτότητες πρέπει να διατηρούνται. Όσο συνενωτικός κι αν είναι ο ρόλος της υπερ-ταυτότητας δεν παύει από το να απειλεί την υπο-ταυτότητα και ό,τι αυτή συνεπάγει.

Μετά επήα εντελώς τυχαία σε ομιλία που είχε ως τίτλο Ιστορία, Μνήμη, και Ταυτότητα στην ταινία Πολίτικη Κουζίνα. Ήταν πολλά καλλιτεχνική η ανάλυση. Είχε και αποσπάσματα από γαλλική βιβλιογραφία που έμειναν αμετάφραστα. Εχάσαν' μας εμάς τους μη γαλλόφωνους. Κι εγώ έχασα την ευκαιρία μου να βρω ακόμα ένα κομμάτι του puzzle "ταυτότητα". Πάντως είδα ξανά κομμάτια από την ταινία και θυμήθηκα πόσο εύκολα μπήκε στην λίστα των καλύτερων ταινιών.

Έχουμε και στο τμήμα κάθε τρις τζιαι λίο τη συζήτηση για το νέο παιγνιδάκι των πειραματικών κοινωνικών ψυχολόγων. Την πολυπλοκότητα των κοινωνικών ταυτοτήτων: "..Η πολυπλοκότητα της κοινωνικής ταυτότητας αναφέρεται σε ατομικές διαφορές στον τρόπο που το κάθε άτομο αντιλαμβάνεται και αναπαριστά τις πολλαπλές του ταυτίσεις. Έχουμε λιγότερη πολυπλοκότητα όταν κάποιος αντιλαμβάνεται τις ταυτότητες που τον καθορίζουν ως αλληλεπικαλυπτόμενες (overlapping)- φανταστείτε τις σαν κύκλους που μπορεί να μην έχουν κανένα σημείο επαφής, που μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται μερικώς ή πλήρως.." Τζιαι δώστου να σχεδιάζει η κοπελιά πάνω στο πρόχειρό μου τους κύκλους της. Εν αστείο το πόσο πολύπλοκες μπορούν να γίνουν κάποιες θεωρίες για να καταφέρουν να εξηγήσουν την...πολύπλοκη πραγματικότητα. Και που να δείτε τι γίνεται στον πάνω όροφο με τα σχέδια των νευρωνικών δικτύων που ενώνουνται ποτζεί ποδά για να αναπαραστήσουν το πως κάμνουμε συνδέσεις, το πως μαθαίνουμε...


Και είχαμε και προς το τέλος της βδομάδας την παρατήρηση της καθηγήτριας στην δική μου παρουσίαση ότι περίγραψα ως μέλη της έξω-ομάδας όσους δεν ανήκουν στην ενδο-ομάδα. Μα είπα εγώ έτσι πράμα; Εσκέφτουμουν που μέσα μου. Πολυπλοκότητα γράψε μηδέν. Συνεπώς ανεκτικότητα γράψε μηδέν. Πόμπα. Ήταν το άγχος της παρουσίασης...

Μετά τα εμπάλωσα. Της είπα ότι εξαρτάται από το συγκείμενο. Πολύ πιθανόν να ταυτιστώ ως ελληνοκύπρια ενώπιον ενός Τουρκοκυπρίου, της έλεγα, αλλά η ελληνοκυπριακή μου ταυτότητα μπαίνει στην πάντα, αν εγώ και ο τουρκοκύπριος βρεθούμε σε παρέα με άλλες εθνικότητες. Εκεί ο τουρκοκύπριος από εξω-ομάδα, γίνεται (έστω εν μέρει) έσω-ομάδα.

Ένα παιγνίδι οι ταυτότητες. Πολλά ωραίο να τις μελετάς αν έχεις ορέξεις. Εγώ δεν έχω έτσι τις έβγαλα εκτός του δικού μου ενδιαφέροντος. Όπως είπα όμως, αναπόφευκτα επανέρχονται. Και για να επιστρέψω και στον παρέα τον Ισραηλινό, διερωτώμαι πόσο εύκολα η υπερ-κείμενη ταυτότητα που σίγουρα ενώνει γίνεται πρώτα ορατή για να μπορεί και κάποιος να ταυτιστεί μαζί της και μετά προωθείται ως τέτοια. Σίγουρα υπάρχουν οι νόρμες που έρχονται από πάνω. Σίγουρα έχουμε τα σύμβολα. Υποθέτω πρέπει να υπάρχει και μια κοινή κουλτούρα, ένας κοινός τρόπος ζωής, που σίγουρα ενώνουν και μπορούν να αποτελέσουν την βάση γι αυτή την ταυτότητα. Όμως πως την αναπτύσσεις; Την αναπτύσσεις;

Ήμουν μεγάλη υπέρμαχος της Κυπριακής ταυτότητας παλιά (δες προηγούμενο ποστ). Δεν σταμάτησα να είμαι. Όμως σέβομαι τις δυσκολίες που προκύπτουν στην διαδικασία ταύτισης με την υπερκείμενη ταυτότητα. Θέλουν κάμποσο σεβασμό οι υποκείμενες ταυτότητες. Και αν δεν τον έχουν...Και αν δεν τον έχουν γράψε λάθος.