Friday 29 January 2010

Τη νύχτα που συγχύστηκα

Δύο χρόνια πριν:

"Πως κάνουμε επαναπροσέγγιση. Το απόγευμα διάβαζα περί δι-ομαδικών σχέσεων και πιο συγκεκριμένα για το πλεονέκτημα που έχουν οι διακριτές κατηγορίες κατά την ώρα της δι-ομαδικής επαφής. Η εναλλακτική πρόταση ήταν η έμφαση στην κοινή ταυτότητα και λιγότερο στις επί μέρους κατηγορίες. Εγώ συμφώνησα με το δεύτερο. Κοινή ταυτότητα. Θεώρησα πως αρμόζει περισσότερο στο δικό μας πλαίσιο, το κυπριακό, όπου οι άνθρωποι θα πρέπει κάποτε να τολμήσουν να δουν τους εαυτούς τους ως ένα. Μόνο έτσι θα έρθει η επανένωση, αν ανακτήσουμε την κυπριακότητά μας, την κυπριακή μας ταυτότητα, αυτό που μας ενώνει...



Όχι, επέμενε ο Hewstone και οι λοιποί (όπως λέμε et al.), πρέπει να γίνουν διακριτές οι διαφορές σας διαφορετικά η κάθε ομάδα θα νιώσει την απειλή της μοναδικότητάς της και θα αντισταθεί σε αυτή την δοτή υπερκατηγορία. Μα δεν είναι δοτή υπερκατηγορία θα απαντούσα. Είμαστε κύπριοι , αν το καταλαβαίναμε και το παραδεχόμασταν τότε θα είχαμε λύση. Όχι, πετάγεται και λέει η Mummendey με την δική της συνοπαρτζιά. Εσείς, οι ελληνοκύπριοι επειδή είσαστε η πλειοψηφία θεωρείτε ότι η υπερκατηγορία αντανακλά εσάς περισσότερο από τους άλλους. Σε σημείο που μπορείτε μάλιστα να πείτε “εμείς (ελληνοκύπριοι) είμαστε οι κύπριοι, μόνο εμείς”. Από την άλλη οι τουρκοκύπριοι θα παλεύουν λίγο από συνήθεια, λίγο από περηφάνια και λίγο από ανασφάλεια, να διατηρήσουν την ταυτότητά τους. Δεν ξέρω, θα ’λεγε η Mummendey, αν θα διεκδικήσουν και αυτοί όλο το μερίδιο της κυπριακότητας αλλά η πλήρης συγχώνευση μάλλον αδύνατη φαντάζει. Αδύνατη, εάν οι συγκρούσεις δεν επιλυθούν οριστικά.


Και την απάντηση ήρθε να δώσει η ψεσινή συζήτηση. Πρωταγωνιστές ο Χασάν, εγώ που το είδα και πολύ τουρκόφωνη και έσυρνα ότι ήξερα από φράσεις και λέξεις, και μια πιο ηλικιωμένη τουρκοκύπρια. “Έλα”, μου λέει ο Χασάν, “Κύπρια”. Ήταν η δεύτερη τουρκοκύπρια που γνώριζα εκείνη την νύχτα, ο πρώτος ήταν ο Mehmet. Απλός, συγκρατημένος, ευγενικός, αλλά σίγουρα όχι τόσο εγκάρδιος όσο ο Χασάν. Πάω κι εγώ κοντά να δω την...Κύπρια. “Kibrisli” (Κύπρια), λέει ο Χασάν για μένα αυτή τη φορά. Η γυναίκα με κοιτάζει. “Kibrisli, Kibrislirom” λέει ο Χασάν σαν την είδε να μην αντιδρά. “Kibrislirom” (Ελληνοκύπρια) λέω κι εγώ. Γελά ο Χασάν και επαναλαμβάνει “Kibrisli, Kibrisli” (Κύπρια σκέτο εννοούσε)…

Παρόλη την...προσπάθεια μου να δώσω στην γυναίκα απέναντι μου τον τόπο καταγωγής μου και να τονίσω με άλλα λόγια την κοινή μας ταυτότητα, αυτή είπε “sorry I don’t speak Greek”… Εγώ που ήδη ήμουν μπασμένη στο πνεύμα της...συμφιλίωσης είπα “nevermind, you speak English I speak English we have no problem to understand each other”. Καμιά απάντηση από την τουρκοκύπρια γυναίκα. Είπαν ακόμα μια δυο κουβέντες με τον Χασάν και μετά φεύγοντας η γυναίκα λέει “Iyi aksamlar” και αμέσως μετά “goodnight”. Εγώ είχα ήδη απαντήσει “Iyi aksamlar”, μπορεί να μην πρόλαβε να με ακούσει, πάντως το αγγλικό ήταν για μένα. Και το' πε και χωρίς να με κοιτάζει..

Το όλο συμβάν είχε τόσο έντονα μέσα τα διλήμματα του τί είμαστε και ποιοι είμαστε (κοινωνική ταυτότητα). Είμαι Κύπρια, αυτό λέω στους ξένους σαν με ρωτήσουν, σε κανένα δεν θα πω ελληνοκύπρια. Αλλά μεταξύ μας, οι κύπριοι, έχουμε μάθει να κάνουμε διακρίσεις. Ελληνοκύπρια, Kibrislirom. Όταν είμαστε μεταξύ μας κανένας δεν μπορεί να ενστερνιστεί τον τίτλο Κύπριος. Τι παράξενο... Και η γυναίκα μας έκανε να νιώσουμε μια από τις διαφορές μας...την γλώσσα. Ήξερε πως μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί μου στα αγγλικά. Περιορίστηκε στο να πει όμως ότι δεν ξέρει ελληνικά. Γιατί; Πάει και η υπερκατηγορία, πάνε και οι δύο ταυτότητες, μόνο διάκριση, σκέτη διάκριση και ας ήταν εκεί ο ουμανιστής Χασάν να μιλά για κυπριοσύνη."

Tuesday 26 January 2010

Και δες την ευτυχία κρυμμένη, κομμένη και ραμμένη για σένα

   Εκεί που μου'ρχεται να διαγράψω με μια κοφτή μονοκονδυλιά τούτη την χώρα που όπου φτάσω και όπου σταθώ της κολλώ με αγένεια το 'σκατό-' μπροστά, έρχονται κάτι νύχτες που παρατείνουν αν μη τι άλλο την μονοκονδυλιά.
   Είναι πολύχρωμες νύχτες, καστανόξανθες, κόκκινες, μαύρες, καφέ. Σχιστομάτικες, αυγουλομάτικες, ανοιχτομάτικες, και μελισσιές.  Μαυριδερές, ασπρουλιάρικες, μιγάδικες και μελαμψές. Μακρυμάλλικες, ισιομάλλικες, ραστέτινες και πάνκικες.
   Είναι και νύχτες γεμάτες αρώματα: λίγο κάρδαμο στο σομαλικό τσάι, λίγο ινδοκάρυδο στο θαϋλανδέζικο κάρρυ, λίγη κανέλλα στην θεϊκή πίττα της σάτζιης, άρωμα καφέ για το ιταλικό εσπρέσσο, μυρωδιά βοτάνων για το αργεντινέζικο μάτε..
   Και είναι και νύχτες γεμάτες ήχους: το λονδρεζάκι που κάμνει πρόβα για τα ντράμς του με κάτι μίνι τουμπερλέκια, ο σιγκαπουρούδης μας που είναι που τ'αλήθκεια μαέστρος (διευθύνει κανονική ορχήστρα) ανακατώνει κάτι κλασσικές μελωδίες θεσπέσιες, ο νορβηγός που έκαμε φεγγάρι στην Αργεντική παίζει Manu Chao (το τραγούδι του Mαραντόνα: la vida es una tombola!) στην κιθάρα της μάμας του και στο βάθος ακούγονται ακόμα οι σκοτσέζικες γκάιντες.
   Νύχτες με πολλαπλούς σκοπούς: να γιορταστούν γενέθλια, αποχαιρετιστήριες γι' αυτούς που φεύγουν, για να'ρθουν οι κάτοικοι του νούμερου 10 κοντά, για να γνωριστούν οι του 10 με το σπίτι 5 ή το σπίτι 11 ή οποιοδήποτε άλλο, για να μην μας φάει η μοναξιά, για να εκτιμήσουμε, για να δούμε, για να ζήσουμε, για να παρατείνουμε την μονοκονδυλιά...

Saturday 16 January 2010

Ράβε, ξύλωνε

Μου ΄ρθε χτες σαν περπατούσα να πάω στην Ριβιέρα (όχι την γαλλική) το τραγούδι και άρχισα να σιγοτραγουδώ ρίχνοντας αραιά και που κλεφτές ματιές πίσω μου μην μας δει κανένας. Κόμπλεξ τωρά. Εν τζιαι ξέρω πολλούς στίχους που το τραγούδι, αλλά επανέλαβε και να επαναλάβεις τους ίδιους στίχους άρχισα να σκέφτομαι. Καλά γιατί να μου' ρθει το "ράβε-ξύλωνε";

O Freud μου χτυπούσε την πόρτα και με προσκαλούσε στα άδυτα του ασυνειδήτου και στα μυστήρια των συνειρμών. Σε έτσι ψυχαναλυτικο-παγιδούλες δίνω μέσα πάντως. Γιατί το "ράβε-ξύλωνε" ρε παιδί μου, γιατί αυτό; Και έτσι όπως έλεγα ράβε-ξύλωνε δις και τρις, είπα και την τρίτη λέξη. Ράβε-ξύλωνε, ράβε-ξύλωνε, δουλειάαα. Δουλειά, δουλειά. (-παύση για σκέψη-). Και μετά πρόσθεσα: δουλειά να μην σου λείπει... Ράβε-ξύλωνε-δουλειά-δουλειά να μην σου λείπει. Εμένα μου ακούγεται πολύ...λογικός συνειρμός. Λογικός στο δικό μου πλαίσιο τελοσπάντων. Λογικός, μη λογικός, μια άρτια περιγραφή ήταν της δικής μου εργασιακής καθημερινότητας και το ΄ξερα καλά.

Ναι. Τις τελευταίες μέρες ξυπνούσα μετά από ασυνήθιστα πολλές ώρες ύπνου. Απαγόρευσα στον εαυτό μου το ξυπνητήρι την πρώτη βδομάδα της αλλαγής περιβάλλοντος. Ονομάζεται και περίοδος προσαρμογής. Ώσπου μεγαλώνω, μεγαλώνει τούτη περίοδος. Θυμάμαι στο πρώτο μου ταξίδι περίγραψα τον πονοκέφαλο μου ως "παπά, νιώθω ότι παίζουν ταμπουρλέκκι μεσ΄το κεφάλι μου". Επίσης τον ρώτησα τι σημαίνει λαφαζάνης, γιατί άκουσα ένα από τα μέλη της αποστολής να αποκαλεί τον παπά μου ως τέτοιον. Σε μια μέρα έμαθα τι είναι ο πονοκέφαλος και ο λαφαζάνης. Την επόμενη μέρα έμαθα πως μοιάζει το χιόνι και πως η αρκούδα. Η περιόδος προσαρμογής σε αυτό το ταξίδι κράτησε όσο τα τουμπερλέκκια στο κεφάλι μου. Μια νύχτα.

Αλλά 17 χρόνια μετά, η περίοδος προσαρμογής παίρνει 9 μέρες (και ακόμα μετρούμε). Αυτό το πρωινό ξύπνημα είναι που με τρώει. Γιατί εγώ τα πρωινά δεν ξυπνώ απλά, αλλά αντινάσσουμε που το κρεβάτι. Άππαρος τεσσαρακαλλίκωτος. Αρέσκει μου πολλά τούτη η έκφραση. Άλογο έτοιμο για κούρσα. Αλλά 9 μέρες (και μετρούμε ακόμα) ο άππαρος ακόμα κοιμάται. Ο άππαρος έγινε γαϊδούρι. Κυπριακό. Κακόκκεφο, ξεροκέφαλο, αδιόρθωτο. 

Και άτε πιέστου να σηκωστείς και άτε πήγαινε γραφείο και κάνε δουλειά. Μα τι δουλειά: ράβε-ξύλωνε. Εν τούτο που μας έφαε, ότι είδαμε το διάβασμα, δουλειά; Got to go back to work ελαλούσαν μου, κι εγώ εγελούσα που μέσα μου. Work! Μακάρι να είναι έτσι η δουλειά εσκέφτουμουν. Πάνω στο γραφειούι σου, να διαβάζεις τα αρθρούθκια σου, να πατάς τα κουμπούθκια της SPSS σου, να βγάζεις τζιαι κανένα συμπερασματούι μέσα μέσα, να κάμνεις τον έξυπνο. Boomerang το χλεύασμα. Από τον καιρό που έπεσα κι εγώ στην φάκκα του γραφείο και "9 to 5" και δουλειά το ένα δουλειά το άλλο αρκέψαν και τα τραγουδάκια. Ράβε-ξύλωνε, δουλειά να μην σου λείπει...

Δεν πάει άλλο! (για να πιάσουμε τζιαι τα πιο επαναστατικά άσματα τωρά). Κάπουμε το'δα στραβά το πράμα. Κάτι δεν μου κολλά με τούτην ούλλη τη δήθεν εργασιομανία που ξεχειλά που τα ποϊνάρκα μας (άλλη έκφραση μου μ' αρέσει). Κάτι πάει λάθος. Ράβε-ξύλωνε-δουλειά να μην σου λείπει. Ναι, κάπως έτσι. Καλά τα λέει το τραγούδι, διάνα χτύπησε το ασυνείδητο, πολύ ρητό μήνυμα και δεν ήθελε και πολλές φροϋδικές τεχνικές. Μήνυμα ελήφθη. Τώρα πως να τα σάσουμε είναι το πρόβλημα. Πως ν΄αλλάξουμε ζωή...

Friday 8 January 2010

Για δες καιρό που διάλεξε

Καμία σχέση με τον Αθανάσιο Διάκο ή τις σούβλες δεν έχει αυτό το κείμενο. Ούτε καν με την άνοιξη δεν έχει σχέση (τώρα π'ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι)! Έχει όμως σχέση με τον καιρό. Με τόσα ευτράπελα που έτυχαν τις τελευταίες 30 κάτι ώρες, άρχισα να σκέφτομαι πως κάποια πράγματα δεν αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων. Ναι, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που πάντα θα έρχονται να μας ταράζουν τη ζωή μας την πολιτισμένη όσο τεχνολογικά άρτια και αν καταλήξει να γίνει.

 Ένας τέτοιος παράγοντας, ο καιρός! Άσε που παίζουμε τους μάγκες τζιαι περιπαίζουμε τους Green Peace που πολλομάχουνται να σεβούμαστε τη φύση σαμπώς τζιαι δεν έσιει μεγαλύτερα προβλήματα ο κόσμος. Έλα όμως που αν η ..φύση αποφασίσει να τα παίξει, όλα τα άλλα τα μεγαλύτερα προβλήματα γίνονται δευτερεύοντα και βγάλε. Για όσους δεν το πιστεύουν (και καταλαμβαίνω πως είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς όταν ζει στους 20 βαθμούς με το ηλιούι να βράζει το ζινιχούι) ας ρωτήσει όσους ταξίδεψαν τα τελευταία 24ωρα.

Αυτοί οι ταξιδιώτες υπήρξαν άνθρωποι σεμνοί και ταπεινοί τα τελευταία 24ωρα. Τίποτε άλλο δεν ζητούσαν στις προσευχές τους, για τίποτε άλλο δεν ξιτίμαζαν το ένα ή το άλλο, τον έναν ή τον άλλο, ή και τον πλάστη τους ακόμα, παρά μόνο για ένα. Να σταματήσει να χιονίζει για να ανοίξουν τα αεροδρόμια, να ανοίξουν οι δρόμοι, να τζυλήσουν τα τρένα, τα λεοφωρεία, τα ταξιά. Έναν απλό πραματούι, μια απλή παράκληση, μια απλή απαίτηση.

Ως σεμνή και ταπεινή ταξιδιώτισσα τα τελευταία 24ωρα έκαμα τζιαι εγώ κρυφά τις παρακλήσεις μου. Κρυφά γιατί ο δικός μου καημός για την ταλαιπωρία και την καντεμιά μας ήταν μικρός σε σχέση με άλλους καημούς συνταξιδιωτών. Πάντως συχνά πυκνά έτσι όπως μας έβλεπα να καθόμαστε άτακτα και απελπισμένα, όλοι πραγματικά στο έλεος της..χιονόπτωσης, έρχονταν στο μυαλό μου σκηνές από το έργο Ιφιγένεια του Μιχάλη Κακογιάννη όπου ο Αγαμέμνονας τα παίρνει με την νηνεμία και όπου οι στρατιώτες άπλωναν ζάμπα στις ακτές περιμένοντας τους Θεούς (τότε) να φυσήσουν αέρα στα πανιά τους.

Καλά 'νταξει η σύνδεση είναι λίο σουρεαλιστική, ιδιαίτερα το άπλωμα της ζάμπας και τα λιοκαμένα κορμιά των προγόνων ημών με την ξυλοπαούρα δαπάνω' δα κάμνει έτσι μιαν αντίθεση. Αλλά ο καιρός και τα παιχνιδάκια του, ασχέτως με το ποιος τα υποκινεί (κάποτε ήταν οι Θεοί, σήμερα είναι οι British airways- είπαν μερικοί-) βάζει προγόνους και σύγχρονους στην ίδια μοίρα. Έρμαια (ας το πούμε) του ίδιου πράγματος, του καιρού.

Τώρα που είπα για την μοίρα εθυμήθηκα τον υπάλληλο των αερογραμμών που θα τον έστειλαν για να κάνει crisis management στην πτήση μας. Ήταν έτσι λίγο μια παράξενη φάση ο τύπος. Κατ' αρχής δεν νομίζω πως είναι πολιτική των αερογραμμών να στέλλουν με κάθε τους πτήση έναν υπάλληλο τους (έξω αεροσυνοδοί και πιλότοι). Επίσης ο τύπος δεν ήταν ορατός από την αρχή του ταξιδιού και δεν νομίζω να τον είχε εντοπίσει κανείς ως υπάλληλο των αερογραμμών. Ήταν σαν αστυνομικός υπό κάλυψη ένα πράμα. Ο τύπος έκανε την εμφάνιση του (αρκετά πανηγυρικά μπορώ να πω) όταν η πιλόττος (μια τσάκκος και δεν το λέω γιατί είμαι γυναίκα ή φεμινίστρια) μας ανακοίνωσε πως θα προσγειωθούμε αλλού. Ο τύπος άλωσε ούλλο το αεροπλάνο.Crisis management. Κανονικότατα.

Ο τύπος αναγκάστηκε να κάμνει crisis management για ακόμη καμιά 20αρία ώρες από την ώρα που ανάλαβε καθήκοντα καθησυχαστή. Για να είμαι ειλικρινής με όλη την προσποίηση που εμπεριείχε η προσπάθειά του να δείξει ότι όλα είναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ υπό έλεγχο και ότι όλα θα πάνε καλά προσωπικά εκτίμησα την προσπάθειά του. Έγινε λίο joker εν η αλήθκεια για να ικανοποιήσει τους πελάτες των εργοδοτών του και μετά τον έβαλαν να λαλεί "άτε και να ξαναπετάσετε μαζί μας, α?" αλλά παρ΄ολ΄αυτά ο άνθρωπος επροσπαθούσε.

Όπως και να 'χει, αν τον έβλεπα μπροστά μου ξανά, πιο ήρεμο και έτοιμο να ακούσει μια ανατροφοδότηση θα του έλεγα θκυο συμβουλές. Πρώτο, ναι είναι πολύ καλή τεχνική το να προβάλει κανείς την κοινή (μας) μοίρα σε περιπτώσεις δυσκολιών (ο τύπος συχνά έλεγε, "θα δείτε που όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε και αύριο θα είμαστε στον προορισμό μας" και άλλα τέτοια για να υπερτονίζει ότι είμαστε όλοι μαζί σε αυτό). Απλά εντάξει ως ένα βαθμό η κοινή μοίρα είναι συνειδητοποίηση του ίδιου του ατόμου και η πολλή επιβολή φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Το δεύτερο και σημαντικότερο είναι πως δεν πρέπει να μπλέκει στην ίδια πρόταση το "κατά πάσα πιθανότητα" και το "σίγουρα". Αναιρούν το ένα το άλλο ας πούμε. Και η πληροφορία θεωρείται παντελώς άκυρη.

Επίσης θα του ζητούσα να έβρει την βαλίτσα μου γιατί στην περίπτωση αυτή δεν με παρηγορεί ούτε η κοινή μου μοίρα γιατί δεν έχει κανέναν που ξέρω που να' χει την ίδια μοίρα με μένα (για την ώρα) και το κατά πάσα πιθανότητα θα με κάνει ΣΙΓΟΥΡΑ να μην ξαναπετάσω με τις αερογραμμές του.