Όταν πέφτουν οι τίτλοι...

Όταν για πρώτη φορά έπρεπε να προσφωνήσω τον επόπτη μου αφότου ήρθα στην Αγγλία, βρέθηκα σε ΠΟΛΥ δύσκολη θέση. Το πρόβλημα ήταν απλό και τόσο πολύπλοκο συνάμα. Το πρόβλημα ήταν ότι τον άνθρωπο όλοι τoν φώναζαν με το πρώτο του όνομα. Εγώ η ψαρακλού που την Κύπρο είχα την ανάγκη του τίτλου. Κύριε (Μίστερ), Καθηγητή (προφέσορ), κάτι τελοσπάντων, αλλά όχι σκέττο νέττο το όνομα.


Στην Κύπρο όλοι οι ακαδημαϊκοί προσφωνούνται με το κύριε. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες και αρκετές από τις ελάχιστες εξαιρέσεις αντιμετωπίζονται με κάποια καχυποψία. Οι κούλ-Αλέξηδες, που δεν επιθυμούν τίτλους, μπορεί να θεωρηθούν επιτηδευμένα οικείοι στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν το ενίοτε απροσέγγιστο φοιτηταριό.


Ακόμα δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί έχουν έτσι τα πράγματα. Δεν μπορρώ να μιλήσω με σιγουριά για την Αγγλία αλλά νομίζω πως λίγα πράγματα για την Κύπρο μπορώ να υποθέσω. Κατ' αρχή να πω ότι δεν νομίζω πως ο τίτλος κύριε προέρχεται καθαρά από την αξία του να σέβεσαι τον μεγαλύτερό σου. Σε πολλές περιπτώσεις ο πανεπιστημιακός μπορεί να είναι ηλικιακά μικρότερος από κάποιους φοιτητές. Πιστεύω, ότι στην Κύπρο κυρίως στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η ανάγκη που έχουν οι ιθύνοντες να διατηρούν τον τίτλο συντηρείται εν πολλοίς από την ανάγκη των 'υφιστάμενων' τους να νιώθουν την δύναμη της αυθεντίας.


Είμαι γενικά με την εντύπωση ότι σαν φοιτητική κοινωνία είμαστε παραδομένοι σε αυτό που ο W. Glasser (ψυχοθεραπευτής) ονομάζει εξωτερικό έλεγχο. Εξωτερικός έλεγχος είναι συνοπτικά η τάση να εξηγεί κάποιος τις πράξεις του ως αποτέλεσμα ενός εξωτερικού ερεθίσματος και όχι ως προσωπική επιλογή του ατόμου. Με πολύ απλά λόγια είναι κάτι σαν αποφυγή των συνεπειών των πράξεων από πλευράς του ατόμου. Τι πιο εύκολο από το να αποδώσεις τη συμπεριφορά σου σε μια εντολή που πήρες ας πούμε. Είναι πολύ πιο δύσκολο να ενεργείς ανεξάρτητα γιατί δρώντας ανεξάρτητα είσαι παντελώς υπεύθυνος για τις πράξεις σου.


Πιστεύω ότι στην Αγγλία, τουλάχιστον στον χώρο της εκπαίδευσης υπάρχει μια ισοτιμία μεταξύ του ιθύνοντα και του μαθητεύομενου που μεταφράζεται ως ελευθερία που έχει ο μαθητεύομενος να εκφράζει την άποψή του ξέροντας ότι αυτή θα έχει ακροατή. Κατ' ακρίβεια, ενθαρρύνεται αυτό που αποκαλούν κριτική προσέγγιση από μεριάς του μαθητευομένου. Στους φοιτητές δίνεται η ελευθερία να επιλέξουν μεταξύ της mainstream προσέγγισης ή μιας δικής τους εναλλακτικής αλλά τεκμηριωμένης προσέγγισης.  Πιστεύω πως αφαιρώντας τον τίτλο αφαιρείται συνάμα ένα κομμάτι εξωτερικού ελέγχου. Είναι διαφορετικό να συζητάς με τον καθ΄όλα ισότιμό σου John απ΄ ότι με τον κύριο καθηγητά.


Από την μεριά του καθηγητή τώρα, είναι εύκολο νομίζω να πλασάρεις αυθεντία διατηρώντας τη βιτρίνα (μέσω του κύριε) και την απόσταση που επιβάλει το κύριε. Ενώ είναι μεγάλη μαγκιά ο John να κερδίσει την εμπιστοσύνη του φοιτητή όντας ένας απλός John...


Τώρα, εγώ συνήθισα την ιδέα του να αποκαλώ τον επόπτη μου Μίλια αλλά για τα πάρακάτω ακόμα το παλεύω. Ο Μίλιας και ο κάθε Μίλιας περιμένει από μένα να του πω και όχι τόσο να μου πει. Περιμένει να έχουμε συζήτηση την οποία να οδηγούμε και οι δύο και όχι μόνο αυτός. Περιμένει να τον διορθώσω για να με διορθώσει πίσω αφήνοντας μου και το παραθυράκι να τον ξανα-διορθώσω. Μια διαλεκτική σχέση που οδηγά κάπου και το κάπου να μην είναι προσδιορισμένο εξ' αρχής. Τουλάχιστον έτσι υποθέτω πως θα είναι η σχέση με τον Μίλια.


Μπορεί τελικά να αποδειχτεί και αυτός Κυπραίος και να καταρρεύσει η θεωρία μου. Πάντα υπάρχει το μαύρο σγουρομάλλικο πρόβατο που ξεφεύγει από τον κανόνα. Δεν μιλώ για μένα..και ο επόπτης μου σγουρομάλλης είναι. Απλά ελπίζω να μην είναι και πρόβατο.


Αυτά.